Postanowienia noworoczne, czyli czym jest proces motywacyjny i jak w nim wytrwać, by zrealizować swoje cele
Koniec roku roku jest często idealnym momentem na refleksje. Zastanawiamy się nad tym jak minął nam rok, co osiągnęliśmy, a czego nie udało nam się osiągnąć. Jednocześnie optymistycznie myślimy o wielu zmianach, których chcemy dokonać w nowym roku w myśl przekonania „Nowy Rok – nowa ja”. Początek roku wywołuje w nas ogromną chęć zmiany i motywuje nas do formułowania postanowień noworocznych.
Wydawałoby się, że wszystko wygląda idealnie, ponieważ wiemy już przecież co chcemy zmienić i postanowiliśmy by tego dokonać. Gdy jednak nadchodzi czas realizacji planu często okazuję się, że odkładamy postanowienia na później. Zdarza się także, że całkowicie z nich rezygnujemy albo nie udaje nam się wytrwać w ich realizacji. Nasuwa się zatem pytanie: Co się wydarzyło, że nie dotrwałam do końca? Co wpływało na to, że zabrakło mi motywacji do realizacji mojego postanowienia?
Kilka słów o tym, czym jest motywacja
Z psychologicznego punktu widzenia motywacja to wszelkie mechanizmy, które odpowiadają za uruchomienie, ukierunkowanie, podtrzymanie i zakończenie danego zachowania.
Sam proces motywacyjny rozpoczyna się już w momencie powiedzenia sobie: chcę zmiany. Jest to tak zwany czynnik motywacyjny, wyrażany poprzez określenie celu np. chcę schudnąć, więc będę trenować przez 30 minut 5 razy tygodniu.
Na późniejszym etapie motywacja jest umiejętnością samodyscyplinowania się do realizacji swoich zamierzeń oraz trwanie przy nich, określanego jako czynnik wolicjonalny np. potrafię zrezygnować z 30 minut przyjemności w ciągu dnia, aby zadbać o swoje zdrowie i ciało i stracić zbędne kilogramy.
Wewnętrzne i zewnętrzne źródła motywacji
Główne źródła motywacji to motywacja wewnętrzna i zewnętrzna.
O motywacji zewnętrznej mówimy w momencie, kiedy realizujemy działanie ze względu na czekającą na nas gratyfikację. A więc nie podejmujemy się danej aktywności dla przyjemności, lecz oczekujemy na to, co będzie czekało na nas po osiągnięciu celu.
Motywacja wewnętrzna to taka, którą daje nam radość i przyjemność z samego wykonywania zaplanowanego działania. Co ciekawe, badania prowadzone nad wpływem nagród zewnętrznych na motywację wewnętrzną pokazały, że nagrody pieniężne obniżały motywację wewnętrzną. Oznacza to, że wykonywane działanie było dla badanych mniej zadowalające. Natomiast nagroda w postaci chwalenia za osiągniecie wyników zwiększała ich motywację wewnętrzną (Deci, 1971).
Etapy motywacji na drodze do osiągniecia celu
Pierwszy etap procesu motywacyjnego rozpoczyna się w momencie podjęcia decyzji o zmianie. Kolejnym jest ukierunkowanie na cel, który jest niezwykle istotnym etapem dla rozpoczęcia działania. Na tym etapie tworzymy zarys planu działania, opracowujemy szczegóły odpowiadając sobie na szereg pytań: w jaki sposób osiągniemy swój cel? czego potrzebujemy do jego osiągniecia? jak długo zajmie nam jego realizacja? a także w jakim momencie będę wiedziała, że został osiągnięty?
Najważniejszym i zarazem najtrudniejszym etapem jest podtrzymanie, w którym mamy za zadanie wytrwać w postanowieniu, aby osiągnąć cel. Na tym etapie jesteśmy narażeni na szereg czynników, które mogą wpłynąć na utratę mobilizacji i zaprzestanie działania.
Ostatnim etapem jest zakończenie działania. Wygląda on różnie w zależności od tego czy udało nam się osiągnąć cel czy niestety nie. Jeśli udało nam się wtedy czujemy przyjemne emocje, poczucie spełnienia, satysfakcję i dumne. Jeśli z jakiś przyczyn nie udało nam się dotrzeć do celu, wywołuje to w nas nieprzyjemne emocje: złość, smutek i rozczarowanie.
Co pomoże Ci, by wytrwać w Twoim postanowieniu?
– Ważne jest, abyś wiedziała, które ze źródeł motywacji (wewnętrzna czy zewnętrzna) jest dla Ciebie najlepsze.
– Na początek możesz postawić sobie krótkoterminowy cel. Okazuje się, że długoterminowe cele mogą nas zniechęcać, gdyż jest to dla nas zbyt długa droga do gratyfikacji (np. w postaci satysfakcji z osiągnięcia wymarzonej sylwetki).
– Ważne jest, abyś dawała sobie wybór w realizacji celu. Wszelkie formy ograniczające swobodę wyboru rodzą opór. To w konsekwencji oznacza przerwanie zachowania, jeśli tylko nadarzy się ku temu okazja.
– Pozytywna informacja zwrotna o osiągniętych wynikach – czy to w postaci naszej obserwacji, czy też uwag usłyszanych od innych.
– Jeśli masz słabszy dzień lub warunki nie sprzyjają temu, abyś mogła wykonać zaplanowane działanie – nie analizuj tego zbyt długo! W takich momentach znajdziesz mnóstwo argumentów przeciwko trwaniu przy swoim postanowieniu. Dlatego nie myśl o tym, a po prostu to rób! Większość działań, które prowadzą do satysfakcjonujących dla nas wyników są mało przyjemne i wymagają ogromnego wysiłku.
Dodatkowe materiały
Na koniec polecam odsłuchanie wystąpienia dr Ewy Jarczewska-Gerc, psychologa motywacji, która mówi o wytrwałości i efektywności w działaniu, czyli jak skutecznie realizować cele.
Link do nagrania: https://www.youtube.com/watch?v=tZ0konBctfY
Poniżej możesz także pobrać zestaw ćwiczeń w formie pdf, by popracować na tym aspektem głębiej. Podaj swój adres email i kliknij w przycisk poniżej
Bibliografia:
Deci, E. L. (1971). Effects of externally mediated rewards on intrinsic motivation. Journal of personality and Social Psychology, 18(1), 105.
Deci, E. L. (1972). Intrinsic motivation, extrinsic reinforcement, and inequity. Journal of personality and social psychology, 22(1), 113.
Strelau, J. (2004). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom II. GWP, Gdańsk.
Jeśli ten artykuł był dla Ciebie wartościowy i inspirujący to daj mi proszę o tym znać w komentarzu lub pisząc na kontakt@agatakuczmaszewska.pl I koniecznie podziel się nim z przyjaciółką, bo być być może właśnie tego teraz potrzebuje.
Chciałabym, aby to co piszę było ciekawe i przydatne oraz wspierało kobiety w budowaniu pewności siebie i pielęgnowaniu swojej kobiecości nie tylko poprzez fotografie jakie tworzę, ale także wszystkie treści jakie publikuję na blogu i w mediach społecznościowych.
Zachęcam Cię abyś zaglądała tu częściej, bo co dwa tygodnie w piątkowe popołudnie pojawia się nowy artykuł. Pamiętaj również, że możesz obserwować mnie na Facebooku lub Instagramie oraz dołączyć do Kobiecego Newslettera by jako pierwsza otrzymywać ode mnie niespodzianki – sprawdź, co czeka na Ciebie w tym miesiącu! 🙂
Pozdrawiam Cię cieplutko! 🙂
